Γενικές έννοιες Διοίκηση – Ηγεσία - Management

Διοίκηση ορισμός

Μελετώντας την σχετική, με το θέμα, βιβλιογραφία παρατηρούμε ότι όπως και στην περίπτωση της οργάνωσης υπήρξε σύγχυση ως προς την σωστή ερμηνεία του όρου «Διοίκηση», μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε ότι στην ίδια περιοχή κινούνται οι λέξεις:

Α. Ελέγχω (control)

B. Ρυθμίζω (regulate)

Γ. Διευθύνω 

Δ. Επιβλέπω (supervise)

Ε. Κυβερνώ (govern)

Το ρήμα διοικώ σημαίνει «διαχειρίζομαι τα του οίκου», διευθύνω τις υποθέσεις του οίκου, της οργάνωσης και στην περίπτωσή μας της επιχείρησης. Ο όρος διοικώ δείχνει την υλοποίηση των λειτουργιών, τις όποιες ασκούν τα στελέχη και μπορεί να χρησιμοποιείται για τα στελέχη της δημόσιας διοικήσεως ή των οργανισμών. Σύμφωνα με τον Σαρμανιώτη (2005), διοίκηση είναι η διαδικασία που συντονίζει τους πόρους και τις δυνατότητες ενός οργανισμού, λαμβάνοντας υπόψη το περιβάλλον, συντελεί στην επίτευξη της αποστολής και των σκοπών του οργανισμού και στην περίπτωσή μας της επιχείρησης. Επίσης αξίζει να αναφέρουμε και τον παρακάτω ορισμό «Διοίκηση είναι η ηγεσία, η καθοδήγηση και ο έλεγχος των προσπαθειών ομάδος ατόμων προς έναν κοινό σκοπό»(Kroeger, 1958).

Ηγεσία ορισμός

Παράλληλα με τον όρο διοίκηση χρησιμοποιήθηκε ο όρος ηγεσία με πιο ευρύ περιεχόμενο. Θα πρέπει από την αρχή να ξεκαθαρίσουμε τους «ηγέτης» και «ηγεσία», καθώς επίσης και τη σχέση που τους συνδέει. Ηγεσία είναι ουσιαστικά η διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο επηρεάζει τη συμπεριφορά και τις πράξεις άλλων ανθρώπων με σκοπό την επίτευξη επιθυμητών στόχων. Αντίστοιχα ο ηγέτης ενός οργανισμού, μιας ομάδας είναι το άτομο εκείνο που επιχειρεί να καθοδηγήσει την αντίστοιχη ομάδα. Είναι στην ουσία ο άνθρωπος που κατέχει την κορυφαία θέση στην διοικητική πυραμίδα ( ηγέτης της επιχείρησης).Μπορούμε να πούμε ότι η άσκηση της ηγεσίας δεν προϋποθέτει ο ηγέτης να στηρίζεται στις γνώσεις και τη μόρφωσή του αλλά περισσότερο στις τεχνικές ικανότητες και δεξιότητές του. Ο ηγέτης πρέπει να διαθέτει την ικανότητα να εμπνέει τα μέλη της ομάδας του, να έχει κατανόηση, να είναι ευφυής, δημιουργικός, νεωτεριστής, πειστικός, με αυτοπεποίθηση και να εμπνέει εμπιστοσύνη. Ο ηγέτης επικεντρώνεται πρώτα στις σχέσεις μεταξύ των ατόμων της ομάδας και μετά στο έργο που επιτελούν. Πολλές φορές οι έννοιες «ηγέτης», «διευθυντής» και «μάνατζερ» τείνουν να συγχέονται και να θεωρούνται ταυτόσημες. 

Παρ’ όλα αυτά παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές. Ο διευθυντής και ο μάνατζερ διορίζονται και τους χορηγείται εξουσία τυπική ου τους επιτρέπει να ανταμείβει και να τιμωρεί. Η ικανότητά τους να επηρεάζουν πηγάζει από την εξουσία και θέση που κατέχουν. Σε αντίθεση ο ηγέτης μπορεί να διοριστεί ή να αναδυθεί μέσα από μια ομάδα ανθρώπων και έχει το «χάρισμα» να επηρεάσει τους άλλους να παράγουν έργο εκτός πλαισίου κάποιας τυπικής δύναμης και εξουσίας που του παρέχει η θέση του. Επιπλέον όπως θα δούμε και παρακάτω, η ηγεσία(καθοδήγηση) είναι μια υπολειτουργία της διαδικασίας της διοίκησης - μάνατζμεντ (σχεδιασμός, οργάνωση, ηγεσία – καθοδήγηση, έλεγχος και ανατροφοδότηση), αυτό σημαίνει ότι ένας ηγέτης δεν είναι απαραίτητα και καλός μάνατζερ, γιατί χρειάζεται και άλλες δεξιότητες, ενώ ο ηγέτης επικεντρώνεται σε θέματα επηρεασμού άλλων ατόμων. 

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ένας επιτυχημένος μάνατζερ θα πρέπει να έχει και ηγετικές ικανότητες και να εργάζεται σκληρά να είναι αναλυτικός και δίκαιος. Ο ηγέτης τέλος είναι η ικανότητα, η τέχνη, η διαδικασία επηρεασμού άλλων ανθρώπων με ενθουσιασμό, προκειμένου να εργαστούν πρόθυμα και αποδοτικά για την υλοποίηση ενός κοινού στόχου.

Management ορισμός

Ο όρος μάνατζμεντ δεν είναι καινούριος. Η έννοια «μάνατζμεντ» και «διοίκηση» συγχέονται, στην ουσία όμως το μάνατζμεντ περιέχει αυτό στα ελληνικά αναφέρεται ως «οργάνωση και διοίκηση» ταυτόχρονα, ίσως και διαχείριση. Πολλοί από τους πρωτοπόρους συγγραφείς που ασχολήθηκαν με την ανάπτυξη των βασικών αρχών του μάνατζμεντ επηρέασαν σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το ρόλο της διοίκησης επιχειρήσεων σήμερα. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε από τον Fr. Taylor σαν όρος επιστημονικό μάνατζμεντ, με βασικό άξονα την οργάνωση, δηλαδή την επιστημονική οργάνωση, γι’ αυτό το λόγο και χαρακτηρίζεται ως ο πατέρας της επιστήμης της οργάνωσης. 

Αργότερα ο όρος μάνατζμεντ χρησιμοποιήθηκε για να εκφράσουμε τις έννοιες της διοίκησης, της ηγεσίας, της διαχείρισης και της διεύθυνσης και ως επιστημονικός κλάδος της οικονομικής επιστήμης, σημειώνει την παρουσία του στα τέλη του περασμένου αιώνα και πιο έντονα στις αρχές του παρόντος. Έτσι η American Management Association όρισε ότι επιστήμη του μάνατζμεντ είναι η επιστήμη της οργάνωσης και διοίκησης. Αν προσπαθήσουμε να καταλήξουμε σε ένα κατάλληλο ορισμό του μάνατζμεντ συναντήσουμε πολλούς και διαφορετικούς, αφού άλλοι χαρακτηρίζουν το μάνατζμεντ ως επιστήμη και άλλοι ως μια τέχνη. 

Παρακάτω θα παρατεθούν κάποιοι από τους ορισμούς του μάνατζμεντ.

« Πρόκειται για μια κοινωνική διαδικασία η οποία συνεπάγεται υπευθυνότητα για την αποτελεσματικότητα και την οικονομική επιτυχία του προγραμματισμού και της οργάνωσης των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης για την εκπλήρωση ενός δεδομένου σκοπού ή έργου». (BrechE.F.L)

« Μάνατζμεντ είναι η τέχνη να φέρνεις εις πέρας κάθε έργο με τη στήριξη και τη συμμετοχή ατόμων οργανωμένων σε ομάδες εργασίας». (Koontz Harold)

« Το μάνατζμεντ είναι ….ένα εργαλείο που έχει αναλάβει να μετατρέψει για λογαριασμό της κοινωνίας ένα δεδομένο αριθμό πόρων σε παραγωγικούς». (Peter Drucker)

« Μάνατζμεντ σημαίνει να αποφασίζεις ποιες εργασίες πρέπει να γίνουν και στην συνέχεια να αναθέσεις στους άλλους την εκτέλεσή τους». (Stewart Rosemary)

Το Μάνατζμεντ όπως και το Μάρκετινγκ δεν έχει λοιπόν μια έννοια ή έναν ορισμό. Η κάθε επιχείρηση είναι διαφορετική εξαιτίας του διαφορετικού τους χαρακτήρα και για τον λόγο αυτό υιοθετούν διαφορετικές θεωρίες και απόψεις.

Σύμφωνα με τον Σαρμανιώτη, το μάνατζμεντ είναι μια κοινωνική και τεχνική διαδικασία που χρησιμοποιεί πόρους, επηρεάζει την ανθρώπινη δράση και διευκολύνει τις μεταβολές με σκοπό την επίτευξη των οργανωτικών στόχων. Επίσης μάνατζμεντ είναι η διαδικασία επίτευξης οργανωσιακών σκοπών με την εκτέλεση των λειτουργιών του σχεδιασμού, της οργάνωσης, της διεύθυνσης και του ελέγχου (αυτόθι).

Πηγή 1, Πηγή 2, Πηγή 3,

Επιμέλεια Σύνταξης:

Νίτσιου Παρασκευή